Ang
Panghalip ay salitang ginagamit panghalili o pamalit sa
pangngalan.
MGA URI NG PANGHALIP
PANGHALIP PANAO ay salitang ginamit panghalili o pamalit sa ngalan ng tao o mga tao.
Halimbawa:
ako, ikaw, sayo, atin, amin, kita, siya, kata, kayo, tayo, sila, kami.
Tatlong Panauhan ng Panao
1.
Nagsasalita - Ito ay mga panghalip na tumutukoy sa taong nagsasalaysay. Tinatawag din itong
unang panauhan.
Halimbawa: ako, tayo at kami.
2.
Kausap - Ito ay mga panghalip na nauukol sa taong kinakausap. Tinatawag din itong
ikalawang panauhan.
Halimbawa: ikaw, ka, kayo.
3.
Pinag-uusapan - Ito ay mga panghalip na nauukol sa tanong pinag-uusapan. Tinatawag din itong
ikatlong panauhan.
Kailanan ng Panghalip na Panao
1.
Isahan - Ito ay panghalip na ginagamit at nauukol sa isang tao lamang.
Halimbawa:
Ako ay Filipino.
Ikaw ay may karapatan at tungkulin sa bayan
Siya rin ay marunong sumunod sa batas.
Nararapat
ka bang bigyan ng gantimpala?
2.
Dalawahan - Ito ay panghalip na ginagamit at nauukol sa dalawang tao, ang nagsasalita at ang kausap.
Halimbawa:
Pinapatawad na
kita.
Kata ang magdala ng mga paninda ni Nanay.
3.
Maramihan - Ito ay panghalip na ginagamit at nauukol sa maraming tao o higit sa dalawang tao.
Halimbawa:
Tayo ay maligo sa dagat.
Kami ay sasama sa pangunguha ni Tatay ng mga buko.
Sila lamang ang magbabakasyon sa probinsiya.
PANGHALIP NA PAMATLIG ay mga salitang ginagamit sa pagtuturo ng isang tao, hayop, bagay, lunan o pangyayari.
Tatlong Kalagayan ng mga Uri ng Panghalip Pamatlig
- ito, ire, yari, nito, nire, niyari, ganito, ganire, gayari, dito, dine, ayto, ere, heto.
- iyan, niyan, ganyan, diyan, hayan, aya
- Malapit sa pinag-uusapan:
- iyan, niyon, ganoon, gayon, doon, hayun, ayun
PANGHALIP PANANONG ay mga salitang kumakatawan sa ngalan ng tao o bagay. Ito ay karaniwang ginagamit na kaganapang pansimumo at hindi simuno.
- Ano ang nais mo?
- Sino ang dapat managot sa aksidenteng naganap?
- Kaninong anak ang nagkamit ng Unang Karangalan?
- Sino - sa tao?
- Kanino at nino - taong nag-aari ng panghalip
- Ano at atin - sa mga bagay
- Bakit - sa dahilan
- Paano - sa pamaraan ng pagkakagawa ng bagay
- Kailan - sa panahon o oras
- Saan at nasaan - sa lugar.
PANGHALIP NA PANAKLAW ay mga salitang may sinasakop na kaisahan, dami o kalahatan ng mga panghalip na ito.
Kaisahan: isa, isa pa, iba, balana
Dami o Kalahatan: lahat, tanaw, madla, pawa
Galing sa ibang Panghalip: anuman, sinuman, alinman, kailanman, saanman, gaanuman, magkanuman, kuwan at ano.